ชื่อและแซ่เป็นลักษณะสำคัญเบื้องต้นที่บ่งบอกความเป็นจีนระบบตระกุลแซ่เป็นโครงสร้างหลักของสังคมจีน เช่นเดียวกับระบบวรรณะของอินเดีย ระบบมูลนาย-ไพร่ของไทย ระบบตระกูลแซ่เป็นดั่งตาข่ายที่ครอบคลุมสังคมจีนไว้ในโครงสร้างเดียวกัน จากตระกูลแซ่แผ่ขยายกว้างออกไปกลายเป็นชนชาติและรัฐอาณาจักรจีน มีควาผูกพันกันสูงยิ่งด้วยวัฒนธรรมตระกูลแซ่ ทำให้จีนเป็นเอกภาพด้วยสำนึกร่วมของความเป็นชนชาติเดียวกันอย่างเหนียวแน่นตลอดมาจนปัจจุบัน
การจะเข้าถึงความเป็นจีนและเข้าใจวัฒนธรรมจีนได้ชัดเจนต้องอาศัยความรู้เรื่องแซ่และระบบตระกูลแซ่เป็นปฐมฐาน นำไปสู่ ความเข้าใจเรื่องชื่อและวัฒนธรรมจีนด้านอื่นอีกสารพัด หากปราศจากความรู้เรื่องนี้เป็นพื้นฐานแล้วจะไม่สามารถเข้าใจจีนได้ลึกซึ้ง
ส่วนภาษาและอักษรก็มีบทบาทสำคัญต่อความเป็นจีนในแง่มุมต่างออกไป ซึ่งเขียนแยกไว้เป็นหนังสืออีกเล่มหนึ่ง ในเล่มนี้ขอกล่าวถึงเรื่อง แซ่ ระบบตระกูลแซ่ และชื่อของคนจีนไว้เป็นความรู้เบื้องต้นก่อน